ํ ์ ๋ถ๋ ๊ณผ๊ฑฐ ์ด๋ค ์ ๋ถ๋ณด๋ค๋ ์ฌ๋ก ์ ์ญ์ํ๋ค.
๋์์์ด ์ฌ๋ก ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํ๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ํ๊ฐ๊ฐ ํ์ํ ์ฌ์์ ๋ํด์๋ ‘๊ตญ๋ฏผ๊ณต๋ก ์์ํ’๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ‘๊ตญ๋ฏผ์ ๋ป’์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๋ชจ์์๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ํ ๊ณต๋ก ์์ํ๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ ์จ๊ฐ ์ข ๋ฅ์ ‘์์ํ’ ํน์ ‘์ด์ฌํ’์ ‘์๋ฏผ์ฌํ’๋ฅผ ๋ํํ๋ค๋ ์ด์ ๋ก ์๋ฏผ๋จ์ฒด ์ด๋๊ฐ๋ค์ด ๋น ์ง์ง ์๊ณ ํฌํจ๋๋ ๊ฑธ ๋ณด๊ฒ ๋๋ค.ย ย
๋ฌธ์ฌ์ธ ์ ๋ถ๋ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ ‘์ฌํ์ ๊ฐ์น’๋ฅผ ์ํด ์ผํ๋ ์ฌ๋์ผ๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค.
์ฆ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ ์์ ์ ์ด์ต์ ์ํด ์ผํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ณต๋์ฒด๋ฅผ ์ํด ์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๊ธฐ๋๋ฌธ์ ์ผ๋ฐ์ธ๋ค๋ณด๋ค ๋๋์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ๋ค๋ ๋ป์ด ๋ดํฌ๋์ด ์๋ค. ์ง๊ถ ์ด๊ธฐ์ ์ ๋ถ๋ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ด ์๋ฏผ๋จ์ฒด์์ ‘์ฌํ์ ๊ฐ์น’๋ฅผ ์ํด ์ผํ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๊ณต๋ฌด์ ํธ๋ด ๊ณ์ฐ์ ํฌํจํ๋ ค๋ค๊ฐ ์ฌ๋ก ์ ๋ฐ๋๋ก ์ทจ์ํ๋ ์ผ๋ ์์๋ค. ์ผ๋ง ์ ์๋ ๊ณต๊ณต์๋ฃ๋ฅผ ์ํด ‘๊ณต๊ณต์๋’๋ฅผ ์ค๋ฆฝํ๊ณ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ด ์ถ์ฒํ๋ ํ์๋ค์ ์ ํ์ํค๊ฒ ๋ค๊ณ ํ์ฌ ํฐ ๋ฌผ์๋ฅผ ์ผ์ผ์ผฐ๋ค. ์์ฌ๊ฐ ๋๊ธฐ ์ํด์๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ก์์ ์ค๋ ฅ๋ณด๋ค ‘์ธ์ฑ’์ด ์ค์ํ๊ณ ์ด ‘์ธ์ฑ’์ ์ฌ์ฌํ๋ ๋ฐ ‘๋๋์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ’ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ด ์ ๊ฒฉ์ด๋ผ๋ ์ ์ ๊ฐ ๊ณต๊ณต์๋ ์ถ์ฒ์ ์ ๊น๋ ค์๋ค.ย
์ผ์ฑ๊ทธ๋ฃน์ ์ต๊ณ ๊ฒฝ์์ง์ด ‘์ค๋ฒ๊ฒฝ์’์ ํ๋์ง ๊ฐ์ํ๊ณ ํต์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง ‘์ผ์ฑ์ค๋ฒ๊ฐ์์์ํ’์๋ ์๋ฏผ๋จ์ฒดํ๋๊ฐ๋ ์๋ฏผ์ฌํ๋ฅผ ๋ํํ๋ค๋ ์ด์ ๋ก ์์์ผ๋ก ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ์๋ง ์์ผ๋ก๋ ๋น์ทํ๊ฒ ๊ฐ์ข ์ด์ต์ง๋จ, ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด, ์ธ๋ก ๋จ์ฒด, ๋๊ธฐ์ , ๊ณต๊ธฐ์ ๋ฑ์ ๊ณต๋ก ์์ํ, ๊ฐ์์์ํ, ์ค๋ฆฌ์์ํ, ์ด์ฌํ ๋ฑ์ด ๋ง๋ค์ด์ง๊ณ ‘์ฌํ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ํด ์ผํ๋’ ์๋ฏผ์ด๋๊ฐ๋ค์ด ์๋ฏผ์ฌํ๋ฅผ ๋ํํ๋ค๋ ์ด์ ๋ก ๋๊ฑฐ ์ฐธ์ฌํ ๊ฒ์ด ์์๋๋ค.ย
์ผํ ์๊ฐํ๋ฉด ์ฌ๋ก ์ ์ค์ํ๊ณ ์๋ฏผ์ฌํ์ ๊ณต๋ก ์ ์กด์คํ๋ ๊ฒ์ ๋ฏผ์ฃผ์ ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๋ฐํ ๋งํด ์๋ฏผ๋จ์ฒด๋ ์๋ฏผ์ฌํ๋ฅผ ๋ํํ์ง ์๋๋ค. ์๋ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๋ ์ผ๋ฐ ์๋ฏผ๋ค์ด ๋ค์ํ ๋ชฉ์ ์ ๊ฐ๊ณ ย
์๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ ๋น์๋ฆฌ ๋จ์ฒด๋ค์ ์ผ์ปซ๋๋ค. ์์ ๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์ ๊ตญ๊ฐ์ ์งํ๊ฒฐ์ฌ์ ์์ ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๋ก ์ด๋ฅผ ๋งํ๋ค. ์ด ๋ค์์ฑ(pluralism)์ด ๋ฐ๋ก ๋ฏผ์ฃผ์ฌํ์ ํน์ง์ด๋ค. ์์ปจ๋ ๋ถํ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ์ด์ ํ ์ธ๊ถ์ํฉ์ ์นจ๋ฌตํ๊ณ ์๋ ํต์ผ๊ด๋ จ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๊ฐ ์๋๊ฐ ํ๋ฉด ๋ถํ์ธ๊ถ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ตญ๋ด์ธ์ ์๋ฆฌ๊ณ ํต์ผ์ ์ฑ ์ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ ์ด๊ตฌํ๋ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๊ฐ ์๋ค.ย ์ด ๋ ๋จ์ฒด ์ค ์ด๋ ๋จ์ฒด๊ฐ ์๋ฏผ์ฌํ๋ฅผ ๋ํํ๋๊ฐ?ย
๋๊ตฌ๋ ๋ง์ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๊ฐ ์๋ฏผ๋ค์ ์๋ฐ์ ์ธ ํ์์ด ๋ถ์กฑํ์ฌ ์ ๋ถ์ ์ง์์ ์๊ตฌํ๊ณ ์ค์ ๋ก ์ ๋ถ์ ์ง์์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ์กฐ์ง ์ด์์ ์์ด์ ์ฌ๋ฒ๊ธฐ์ ๋ชป์ง ์๊ฒ ์์ํ๋ฌ ์์ผ๋ก ์์ฌ๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋๋ค๋ ๊ฒ๋ ์ตํ ์ ์๋ ค์ ธ ์๋ค.ย ๊ทธ๋์ ๊ธฐ์กด์ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๋ค์ด ์ง์ ํ ์๋ฏธ์ NGO๋ก์ ์ ๋ถ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ๋์ด ์๊ณ ์ ๋ถ๋ฅผ ๊ฐ์ํ๋ ์๋ฏผ์ ๋ชฉ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋๋ณํ ์ ์๋๊ฐ์ ๋ํ ์๋ฌธ๋ ์ ๊ธฐํ ์ ์๋ค. ์ฆ ์๋ฏผ๋จ์ฒด๊ฐ ์ ๋ถ์ ์ฌ์ ์ง์์ ๋ฐ๊ณ top-down ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ผ์ฌ๋ถ๋ํ๊ฒ ์กฐ์ง์ด ์ด์๋ ๋ ์ ๋ถ์ ์๋ฏผ์ฌํ ๊ฐ์ ๊ตฌ๋ถ์ ๋ชจํธํด์ง๋ค. ์๋ฏผ๋จ์ฒด๋ ๊ด๋ณ๋จ์ฒด๊ฐ ๋๋ค.ย
๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์๋ ๋ํ์ฑ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ฑฐ, ํนํ ๋น๋ฐํฌํ๋ฅผ ํตํด์ ํด๊ฒฐํ๋ค. ๋ค์ํ ๊ฐ์น๊ด์ ๊ฐ์ง ์๋ฏผ ํ ์ฌ๋ ํ ์ฌ๋์ด ์ฌ๋ก ์ ํ๋๋ฆฌ์ง ์๊ณ ์์ ๊ป ํฌํํ์ฌ ์์ ์ ๋๋ฆฌํด์ ์ผ์ ๊ธฐ๊ฐ ๊ตญ๊ฐ์ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด๋ฅผ ์ด์ํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ฝ๋๋ค. ๊ตญ๋ฏผ์ ํฉ์๊ฐ ํ์ํ ์ค๋ํ ์ฌ์์ด ์๋ค๋ฉด ๊ตญ๋ฏผํฌํ๋ฅผ ํ๋ค.ย ์ฌ๋ก ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํ๊ฑฐ๋ ์ด๋ถ์์๋ฅผ ํ์ฌ ๊ตญ๋ฏผ์ ๋ํํ ์ฌ๋์ ๋ฝ์ง๋ ์๋๋ค. ํน์ ํ๋ณธ์ง๋จ์ ๋ง๋ค์ด ๊ทธ๋ค์ ์๊ฒฌ์ ‘๊ตญ๋ฏผ์ ๋ป’, ‘๊ตญ๋ฏผ์ ๋ช ๋ น’์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด์ง ์๋๋ค. ๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ํ ์ ๋ถ๊ฐ ์ ๊ฑฐ๋ฅผ ํตํด ์ ์ถ๋์ง ์์ ์๋ฏผ๋จ์ฒดํ๋๊ฐ๋ฅผ ‘์ฌํ์ ๊ฐ์น’๋ฅผ ์ํด ์ผํ๋ ์ฌ๋์ผ๋ก ์ธ์ ํ๊ณ ๊ทธ๋ค์๊ฒ ์๋ฏผ์ฌํ๋ฅผ ๋ํํ๋ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ทธ๋ค์ ํน๊ถ์ธต์ผ๋ก ๋ง๋๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ ๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์์ ํ๋ฑ์ ์์น์ ์ด๊ธ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋์๊ฒ๋ ๋ณด์ธ๋ค.
์ฌ์ค ์ ๋ถ์ ์ฌ๋ก ์ ์น๋ ์กฐ์ ์ ์๋ฐ์ฌํ๋ก๋ถํฐ ๋ฌผ๋ ค๋ฐ์ ๋ฌธํ์ ์ ์ฐ์ด๋ค.
์์ ์ ์ด์ต๋ณด๋ค ‘๊ณต๋์ฒด’์ ์ด์ต์ ์ฐ์ ์ํ๊ณ ์์ ์ ์๊ฐ์ ๋ค์์ ์๊ฒฌ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ์ฑ๋ฆฌํ์ ํต์ฌ๊ฐ์น์๋ค. ์ด๋ ๊ตญ์์๊ฒ๋ ํด๋น๋์๋ค.ย ์ ๊ต์ ๋๋์ ์น์์ ์ฌ์ ์ธ ์ด์ต์ ์ถ๊ตฌํ๋ ๊ตญ์์ ๊ถ๋ ฅ์ ๋ฏผ์ฃผ๊ณตํ๊ตญ์ฒ๋ผ ์ผ๊ถ๋ถ๋ฆฝ์ ์ํด ๊ฒฌ์ ๋์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ ํ์ ๊ด๋ฃ๋ค, ๊ทธ ์ค์์๋ ๊ตญ์์ ์๋ชป์ ๊ฐํ ์ ์๋ ์ผ์ฌ(์ฌํ๋ถ, ์ฌ๊ฐ์, ํ๋ฌธ๊ด)์ ์ ์ ๊ด๋ฃ๋ค์ ๊ฐ์๋ฅผ ํตํด ์ ์ด๋นํ๋ค. ‘์ฒญ์ง’์ด๋ผ ํ์ฌ ํน๋ณํ ๋๋์ฑ์ ์๊ตฌ๋ฐ๋ ์ผ์ฌ์ ์ง์ฑ ์๋ ์ฃผ๋ก ๊ฐ ๋ฌธ๊ณผ์ ๊ธ์ ํ ์ค๋ ฅ์๊ณ ์ง์์ข์ ์ ์ ๊ด์๋ค์ด ๋ฐฐ์น๋์๋ค. ๊ด๋ฃ๋ค์ด ์์ ๋ ์ฃผ๋ฅผ ๋ง์ ์ ์๋ ๊ถํ์ ์ ๋ํํ๋ค๋ ์ ์์ ์กฐ์ ์ ์๊ถ์ ๋ช .์ฒญ๋์ ์ค๊ตญ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์ฝํ๋ค.ย ๊ตญ์์ ์ผ๊ฑฐ์ ์ผํฌ์กฑ์ด ๊ณต๊ณผ ์ฌ์ ๊ตฌ๋ถ์์ด ๋๋์ ํ๊ฐ์ ๋์์ด ๋์๋ค. ๊ตญ์๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ง์กฐ๋ฐฑ๊ด์ด ์ง๊ธ์ด ๋ฎ์ ์ผ์ฌ์ ๊ด์๋ค์๊ฒย ๊ฐ์ฐฐ๋นํ๊ณ ํํต๋นํ ์ ์์๋ค. ์ธ๊ณ์ฌ์ ์ผ๋ก๋ ๊ทธ ์ ๋ก๊ฐ ์๋ค๋ “์กฐ์ ์ค๋ก”์ ์ ์ ์ฌ๊ด๋ค์ ์ถฉ์ ์ด๋ฆฐ ๋๋์ ์น์ ์ฐ๋ฌผ์ด์๋ค. ์ ๊ต๊ตญ๊ฐ์์ ‘์ญ์ฌ๋ฐ๋ก์ธ์ฐ๊ธฐ’๋ ๊ตญ๊ฐ๊ฐ ํด์ผ ํ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ์ผ ์ค์ ํ๋์๋ค. ์ญ์ฌ์ ์ฌํ์ ์ํด ์ ํ์ ๊ธฐ๋กํ์ฌ ํ์ธ์ ๋จ๊ธฐ๊ณ ๋ํ ๋ํ ๊ธฐ๋กํ์ฌ ์ค๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ฒ์ผ๋ก ์ผ๊ณ ์ ํ๋ค. ์ญ์ฌ์ ํ๊ฐ๋ ๊ณต์ ํด์ผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ์ฌ๋ก์ด ๊ฐ์ธ์๊ฒ ๋งก๊ธธ ์ ์์๋ค. ๋ง์น ์ข ๊ต์กฐ์ง์ ์ฌ์ ๋จ์ด ๊ต๋ฆฌํด์์ ๋ ์ ํ๋ฏ์ด ์ ๊ต์์ ์ญ์ฌ๋ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ด์ ์ด๊ณ ๊ณต์๋ก์ด ์ง๋จ์ธ ๊ตญ๊ฐ๊ฐ ๋ ์ ์ ์ผ๋ก ์์ ํด์ผ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.ย
๊ด์ง์๊ฐ ์๋ ๋๋ถ๋ถ์ ์ ๋น๋ค์ ํฅ์ด์ฌํ์์ ๋๊ฐ ์๋ฐ์ด๊ณ ๋๊ฐ ๋ ์๋ฐ์ธ๊ฐ๋ฅผ ํ์ ํ๋ค. ์กฐ์ ํ๊ธฐ์๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ด๋๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ง ๋๊ตฌ๋ ์์์ฃผ๋ ์๋ฐ๊ฐ๋ฌธ๋ค์ด ์์๊ณ ์ด๋ ์ง์์ด ๋ ์๋ฐ์ธ์ง ๋ฐ์ง๋ ๊ด์ต์ด ์์๋ค. ์ด์ ์ ์ฌ๋ฆฐ ํฌ์คํ ์์ ์ด์ผ๊ธฐํ๋ฏ์ด ์กฐ์ ์ ์ง๋ฐฐ๊ณ์ธต์ด์๋ ‘์๋ฐ’์ ์๊ฒฉ์๊ฑด์ด ๋ช ํํ ๋ฒ์ ๊ฐ๋ ์ด ์๋๋ผ ์ฌ๋ฌ ์ธ๋์ ๊ฑธ์ณ ์ ๋ฆผ๊ณต๋์ฒด์์ ์์์ฌ๋ฆฐ ํํ์ ๋ฐ๋ผ ์ธ์ ๋ฐ๋ ๋ฌธํ์ ์ธ ๊ฐ๋ ์ด์๋ค. ์ฆ ์๋ฐ์ ๋ถ์ ์ ๋ฆผ์ด๋ผ๋ ์ฌ๋ก ๊ณต๋์ฒด๋ก๋ถํฐ ์ฌํ์ ๊ณต์ธ์ ๋ฐ์ง ์์ผ๋ฉด ํ๋๋ ์ ์๋ ์ง์์๋ค. ์๋ฌด๋ฆฌ ์ฌ์ฐ์ด ๋ง์๋ ๋์ผ๋ก ์๋ฐ์ ๋ถ์ ์ด ์ ์์๋ค. ์๋ฐ๊ฐ๋ฌธ์ ํ์กฐ๋ ํ๋ฌธ๊ณผ ๋ํ์ด ๋ฐ์ด๋ ์ธ๋ฌผ์ด๋ผ๊ณ ์ ๋ฆผ์ด ํ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ย ๊ทธ์ ํ์๋ค์ด ์๋ฐ์ผ๋ก ์ฌํ์์ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ๋์ฐ๋ฐ์ ์ ์์๋ค.ย
ํนํ ๊ตญ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ํธ๋ฅผ ๋ฐ์ ์กฐ์์๊ฒ ๋ถ์ฌ๋๋ ๋ถ์ฒ์ง์(์์ํ ์ ์ฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ ์ง์)๋ ์ฌํ ์ฌ๋๋ด์ฌ๊ฐ ๋๋๋ ๋ฌด๋ ต ์ง์ญ ์ ๋ฆผ์ด ๋ง์ฅ์ผ์น๋ก ์ฐฌ์ฑํ์ฌ ๊ตญ์์๊ฒ ์ฒญ์ํ ๋ ์ป์ด์ง๋ ๋ช ์์๋ค.ย ๋ถ์ฒ์๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฌํ์ ๊ตญ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ด์ง์ ํ์ฌ๋ฐ๋ ‘์ฆ์ง’, ๋์๊ฐ์ ์ธ๋ฌผ์ ์๋ ์กฐ์๋ค์๊ฒ ๊ด์ง์ด ์ฃผ์ด์ง๋ ‘์ถ์ฆ’, ์์๊ณผ ํฅ๊ต์์ ๋ฐฐํฅ๋๋ ํน๊ถ, ์กฐ์์ ์ ํฅํ๋ ์ฌ๋น๊ณผ์ฌ์ฐ, ์์์ ๊ฑด๋ฆฝ, ๋ฌธ์ง์ ๋ฐ๊ฐ ๋ฑ ์กฐ์์ ๋ฐ์ด๋จ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๋ชจ๋ ํ์ ๊ณผ ๋ช ์๊ฐ ์ง๋ฐฉ์ ๋ฆผ์ ์ง์ง์ ์ฒ๊ฑฐ๊ฐ ์์ด์ผ ๊ณต์ธ๋ ์ ์์๋ค. ์ด๋ ‘์๋ฌด๊ฐ์ ์์’์ด๋ผ๋ ์๋ฐ์ ์ง์์ ๋๊ณ ๋ฎ์์ด ์ ๋ฆผ์ด ์ฃผ๋ํ๋ ์ง์ญ์ฌํ์ ‘์ฌ๋ก ’์ ๋ฌ๋ ค ์์์์ ๋ปํ๋ค.ย
์ ๋ฆผ์ด ํฅ์ด์ฌํ์ ์ง๋ฐฐ์ธ๋ ฅ์ด ๋ ๊ฒ์ 17์ธ๊ธฐ์ ๋ค์ด์์์ด๋ค. ์กฐ์ ์ ๊ธฐ์๋ ์์ ์ด๋ ์๋ฆฌ, ํน์ ์ด์กฑ์ด๋ผ ๋ถ๋ฆฌ๋ ํฅ๋ฆฌ์ง๋จ์ด ๊ฒฝ์ ์ ๋ถ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ง์ญ์ฌํ์ ์ค์ธ๊ฐ ๋ ์ ์์๋ค. ๊ฑด๊ตญ๊ณต์ ์ด์๋ ์ ๋์ ๋ ํฅ๋ฆฌ์ง์ ์ถ์ ์ด์๊ณ ์ดํฉ์ ์กฐ์๋ค๋ ๊ณ ๋ ค๋ง๊น์ง ํฅ๋ฆฌ๊ณ์ธต์ด์๋ค. ์กฐ์ ํ๊ธฐ์๋ ์ฌ์กฑ์ ๋ช ๋ถ๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ ํฅ์์ ๋ณดํต ์ง์์ข์ ์ ๋น๋ค๋ง์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ ์์๋๋ฐ 1530๋ ์๋์ง๋ฐฉ์ ํฅ์์๋ ํฅ๋ฆฌ์ ์์ผ์ ์์๋ค๋ ํฌํจ๋์ด ์์๋ค.ย ย
ํฅ๋ฆฌ์ง๋จ๊ณผ ๊ฐ์ ํ ํธ์ธ๋ ฅ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์น๊ณ ์ ๋ฆผ์ด ํฅ์ด์ฌํ๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ ์์๊ณผ ํฅ์ฝ์ ํตํด์์ด๋ค. 16์ธ๊ธฐ ์ ๋ฐ์ ๊ฑฐ๋ญ๋๋ ์ฌํ๋ฅผ ๊ฒช์ผ๋ฉฐ ๋ง์ ์ฌ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์ค์์ ์น์ ์ฐธ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ํฌ๊ธฐํ๊ณ ์ง๋ฐฉ์ ๋ด๋ ค๊ฐ ์์์ ์ค๋ฆฝํ๊ณ ํฅ์ฝ์ ์ค์ํ๋ฉฐ ๋ฐฑ์ฑ์ ๊ตํํ๋ ํ๋์ ์ง์คํ์๋ค. ์์์ ์ ํ ์ค์์๋ ์ฑ๋ฆฌํ์ ๋ฐ์ ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฑํ๋ค์ ์ ์ฌ๋ฅผ ์ง๋ด๊ณ ์ ํ์ ๊ฐ๋ฅด์น๋ ์ฌ์ค ๊ณ ๋ฑ๊ต์ก๊ธฐ๊ด์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง๋ฐฉ๊ด์ ํ์กฐ์ ๋ฌผ์ง์ ์ง์์ด ์์์ผ๋ฉฐ ์ง๋ฐฉ์ ์ ์ง์ ์ ๋ฆผ์ผ๋ก๋ถํฐ ํ ์ง์ ๋ ธ๋น๋ฅผ ๊ธฐ์ฆ๋ฐ์ ์ค๋ฆฝ๋์๋ค. ์์๊ณผ ํจ๊ป ํฅ์ฝ๋ 17์ธ๊ธฐ ๋ง๊น์ง ๋๋ถ๋ถ์ ํฅ์ด์ ๋์ ๋์๋ค. ํฅ์ฝ์ ๋๋ฏผ๋ค์ด ์ผ์์ํ์์ ์ ๊ต์ ์์ ๋ํ์ ์ค์ฒํ๊ณ ์๋ถ์์กฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ ํฅ์ด๊ท์ฝ์ด์๋ค.ย ๊ตฌ์ฒด์ ๋ด์ฉ์ ๋ณด๋ฉด ๋ถ๋ชจ์ ๋ถํจํ ํ์, ํ์ ๊ฐ์ ๋คํฌ๋ ํ์ ๋ฑ ํจ์ ์ ๋๋๋ฅ ์ ์ด๊ธฐ๋ ์๋ฅผ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ฒ๋ฒํ ์ ์๋๋ก ๋ช ์ํ์๋ค.ย
์ ํ์๋ค์ ์์๊ณผ ํฅ๊ต๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ฉฐ ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง ์ด์์ ๋ํ์ฌ ์ง์ญ์ฌํ์ ๊ณต๋ก ์ ํ์ฑํ ์ ์์๋ค. ์์๊ณผ ํฅ๊ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฌธ์ค์ ์๋ก ํต๋ฌธ์ ๋๋ฆผ์ผ๋ก์จ ํน์ ์ฌ์์ ๋ํ์ฌ ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ์ ์ ๋ฆผ๊ณผ ์ฐ๋ํ์ฌ ์ง์ง ํน์ ๋ฐ๋ ์ธ๋ ฅ์ ๋์ํ์๊ณ ์ด๋ฝ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋๋ ์๋ถ์์กฐ์ ๊ด๊ณ๋ง์ ํ์ฑํ์๋ค.ย ํต๋ฌธ์ ์์, ํฅ๊ต, ๋ฌธ์ค ๋ฑ์ ๋จ์ฒด์์ ๊ด๊ณ์ธ์ ๋ฑ์๊ฒ ๊ณต๋์ผ๋ก ๊ด๊ณ๋ ์ผ์ ์๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์์ด๋ค(๊น๊ด์ต 2004 ๊ด๊ณ์ ๋ง๊ณผ ๋ฌธํ๊ณต๋์ฒด 282). ์๋์ ์์ฑ๊น์จ ๋ฌธ์ค์ ๋ณด๊ด๋์ด์จ ํต๋ฌธ์ ๋ถ์ํ ์ฐ๊ตฌ(์ ๊ฒ์ 279-281)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ฌธ์ค์ ๋ฐ์ด๋ ์ ํ์์๋ ํ์ ๊น์์จ์ ์ ํฅํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋น์ ๋์ฐ์์์ ๊ฑด๋ฆฝํ๋ ๊ฑด์ ๋ํ์ฌ ๊ฒฝ์ฃผ์ฅ์ฐ์์์์ ์ ์ 85๋ช ์ด ์ฐ๋ช ํ์ฌ ์ฌ๋น๊ฑด๋ฆฝ์ ํ์์ฑ์ ์ญ์คํ๋ ํต๋ฌธ์ ๋๋ ค ๋ฐ์ํ๊ณ ์ด์ ์๋์ง์ญ์ ๋ง์ ์์๊ณผ ์๋น๋ค์ด ์ง์งํ๋ ํต๋ฌธ์ ๋ณด๋๋ค.ย ์ ๋ฆผ์ ์ง์ง๋ฅผ ํ์ธํ ํ ์์ฑ๊น์จ ๋ฌธ์ค์ ๋ฌธ์ค์ ์งํ๋ค๊ณผ ์ ๋ ฅ์ง์ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ํ์์ ๋ฐ์ ์ฌ๋น๊ฑด๋ฆฝ์ ์ฐฉ์ํ์๋ค.ย
๊ด๋ จ๋ ํต๋ฌธ์ ๋ด์ฉ์ ๋ณด๋ฉด ์กฐ์ ํ๊ธฐ ์๋ฐ๊ฐ๋ฌธ์ ์กฐ์์ด ์ผ๋ง๋ ํ๋ฅญํ์ง ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง ์งํ๋ค, ์ฆ ๋ถ์ฒ์ ํ๋, ์ฌ๋น๊ณผ ์ฌ์ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์์ ๊ฑด๋ฆฝ, ์์๋ฐฐํฅ, ๋ฌธ์ง๋ฐ๊ฐ ๋ฑ์ด ๋น์ฌ์๋ค์ด ์ฌ์ ์ผ๋ก ํ๋ ์ผ์ด ์๋๋ผ ์ง์ญ์ฌํ ์ ์ฒด๊ฐ ๊ฐ์ ๋๋ ๊ณต๋์ฒด์ ์ผ์ด์์์ ์ ์ ์๋ค.ย ์์ ์ธ๊ธํ ํ์ ๊น์์จ์ด ๊ตญ๊ฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ฐฝ์ ๋ฐ๋ ์ผ๋ ์ง์ญ์ ํฅ๊ต์ ์์์์ ํต๋ฌธ์ ๋ณด๋ด์ด ์ง์งํ์๊ณ , ์์์ ๊ทธ์๊ฒ ์ ์ฌ๋ฅผ ์ง๋ผ ์ฌ๋น์ ์ง๋ ๊ณต์ฌ์๋ ์์ฑ๊น์จ ๋ฌธ์ค์ ๋ ธ๋น ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๊ทผ ๋ฐฑ์ฑ๋ค๊น์ง ๋์๋์๋ค.ย ๊ณต์ฌ๊ฐ ์์๋๋ฉด์ ๋จ๊ณ ๋จ๊ณ๋ง๋ค ์ ๋ฆผ์ ๊ณ ์ ์ (์ ๋ น์๊ฒ ์ฌ์ ๋ฅผ ๊ณ ํ๋ ์ ์ฌ)์ ๊ฐ์ ์ ๊ต์ ์๋ก๋ฅผ ํํ์๊ณ ๊ด๋ จ๋ ์์๋ค์ ์์์ด ์ค๋น๋ชจ์๊ณผ ๋ํ, ํฅํ ๋ฑ์ ์์งํ์ฌ ๊ณต์ฌ๊ฐ ์์กฐ๋กญ๊ฒ ์งํ๋๋๋ก ํ์๋ค(์ ๊ฒ์ 282). ๋ฌธ์ง๋ฐ๊ฐ๋ ๊ธ์ ๋จ๊ธด ์กฐ์์ด ๋ฐ์ด๋ ๊ฒ๋ง์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์๋ค. ์์ ์ถํ์ด ์์ ํ๋์ง ์์๋ ์๋์ ๋ฌธ์ค ๋ด์ธ ํ์๋ค์ด ์ ๊ณ ๋ฅผ ๋ชจ์ผ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๋ ์์ ์ ํด์ผํ๊ณ ๋ชฉํ์ ์๊ธฐ๋ ์์ ๋ํ ๋ง์ ๊ฒฝ๋น๊ฐ ๋๋ ํ๋ ์ผ์ด์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฌธ์ง์ ๊ฐํํ ๋์๋ ์ง์ญ์ ์ ๋ฆผ๊ณต๋์ฒด์ ์ถํ์ ์ง์์ ๊ธฐ๋ํ๋ ํต๋ฌธ์ ๋๋ ค ๋ฌธ์ง๊ฐํ์ ๋๋ฆฌ ์๋ฆผ์ผ๋ก์จ ์ ๋ฆผ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ณต์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์ ํ๋ค.ย ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฆผ์ ๊ณต๋ก ์ ํตํ์ฌ ๋ฌธ์ค์ ๋๋์ ์ฐ์์ฑ์ ํ๊ณ ํ ๋ค์ง๊ฒ ๋๋ค.ย ย
๐บ ๊น์ํฌ ๊ต์๋ ์์ธ๋ ์๋ฅํ๊ณผ๋ฅผ ์กธ์ ํ๊ณ ๋ฏธ๊ตญ ์์นด๊ณ ๋ํ์์ ๋ฌธํ์ธ๋ฅํ ๋ฐ์ฌํ์๋ฅผ ๋ฐ์์ผ๋ฉฐ ํ๊ตญํ ์ค์์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ์์ผ๋ก ์ฌ์งํ๋ฉฐ ย ์ผ์ ์๋์ ๊ฐ์กฑ๋ณํ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์ํํ ๋ฐ ์๋ค. ์ฃผ์ ๋ ผ๋ฌธ์ผ๋ก โFrom Gentry to the Middle Class: The Transformation of Family, Community, and Gender in Koreaโ(๋ฐ์ฌํ์๋ ผ๋ฌธ), ใ๋์ ์ค์ฐ์ธต์ ํต๊ฐ์กฑํ์ ๊ฐ์กฑ ๋ด ์๊ณ๊ด๊ณ ๋ณํ์ ๋ฌธํ์ ๋ถ์ใ(ใํ๊ตญ๋ฌธํ์ธ๋ฅํใ, 1995), ใ๋ฌธํ์ ๊ด๋ ์ฒด๋ก์์ ๊ฐ์กฑ: ํ๊ตญ ๋์ ์ค์ฐ์ธต์ ์ค์ฌ์ผ๋กใ(ใํ๊ตญ๋ฌธํ์ธ๋ฅํใ, 1995), โโHome is a Place to Restโ: Constructing the Meanings of Work, Family and Gender in the Korean Middle Classโ(Korea Journal, 1998), โMothers and Sons in Modern Koreaโ(Korea Journal, 2001), ใ๋๊ฐ์กฑ ์์ ์์ด๋ค: ์ผ์ ์๋ ์ค์๋ฅ์ธต์ ์๋๊ธฐใ(ใ๊ฐ์กฑ๊ณผ ๋ฌธํใ, 2007)ย โ๋์ ์ค์ฐ์ธต ๊ธฐํผ์ฌ์ฑ์ ์ทจ์ ๊ณผ ๋ถ๋ถ ์ญํ :โ์๊ธฐ ์ผโ์ ์ ์นํโ๋ฑ์ด ์๋ค.
๐บย ์ค๋ฆฐ ๊น์ํฌ ๊ต์์ ๊ธ์ ์ ์๊ถ์ ์ ์ ์ผ๋ก ๊น์ํฌ ๊ต์์๊ฒ ์์ต๋๋ค. ๋ฌด๋จ์ ์ฌ๋ ์ ์๊ถ๋ฒ์ ์๋ฐฐ๋ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ด๋ จ๊ธฐ์ฌย ๐บ๊น์ํฌ ์นผ๋ผ(6)์์น์ ๋ฌธํ(shame culture), ์ฃ์ ๋ฌธํ(guilt culture)
๐บ๊น์ํฌ ์นผ๋ผ๐บ (5) ‘๊ฑฐ์ง ๋ถ์ถ๊ธฐ๋ ๋ฌธํ’:์ด๋ถ์ ์ ์งํ๊ฐ?
๊น์ํฌ ์นผ๋ผ(4)๐บโ์ฌ๋ ํ๋ ์ง ๋ง๋ ์งโ: ๋ฐ์์๊ณผ ํ์ฌ ์ฝ๋กฌ๋ณดย